Bloedband
Over een raar ding en nog meer verwarring…
“Bedrijven die erin slagen om hun familiewaarden authentiek en consequent uit te dragen, kunnen als geen ander de verbinding leggen met klanten en leveranciers”, zo leest een wetenschappelijk onderzoek van het Erasmus Centre For Family Business (ECFB), BDO en Rabobank (februari 2017).
De keerzijde is dat als je dan verder Googled, er bij opvolging binnen een familiebedrijf nogal wat problemen ontstaan. Twee derde van de familiebedrijven na opvolging overleeft het niet! Problemen? In een familiebedrijf? Hoe dan?
Okay, okay, ik snap de koude financiële consequenties bij opvolging. Dat is het zakelijke aspect.
Maar vanuit mijn vak krijg ik ook met een hoop gesteggel te maken dat juist in familiebedrijven een grotere rol speelt bij zakelijk moeilijke beslissingen. Zakelijkheid vs. emotie, het zou in balans moeten zijn, maar jee het is wel je familie!
Familie, je hebt ze niet gekozen, familie is er gewoon. Ook in familiebedrijven. En hun waarden zorgen voor een duidelijkere identiteit, meer vertrouwen van en een sterkere loyaliteit onder klanten en personeel. Daarom is het voor familiebedrijven zinvol om hun familiewaarden goed te laten doorklinken in hun beleid en communicatie. Dit draagt immers bij aan de continuïteit van het familiebedrijf.
Familiebedrijven hebben vaak een streepje voor, de waarden liggen bijna automatisch verankerd in de bedrijfscultuur. Als vanzelf, door de gemeenschappelijke factor die familie heet, of beter gezegd ‘bloedband’…
´Bloedband´ is een raar ding. Het zorgt voor sterkere verbondenheid en meer loyaliteit en dat is prachtig, maar het maakt ook dat mishandelde ‘uit huis geplaatste’ kinderen toch nog hun ouders willenzien. Er bestaat daar zelfs een protocol voor!? Ik vind het enorm fascinerend die bloedband, iedereen kent het maar niemand kan het in woorden vastleggen… het is er gewoon.
Even terug naar het familiebedrijf. Het gebeurt wel eens dat er binnen familiebedrijven waar ik wordt uitgenodigd een familielid is die niet meegaat in de familiewaarden en dus de continuïteit van het bedrijf in meer of mindere mate bedreigt. Laat ik nog even benadrukken dat die bedreiging verder gaat dan familie alleen, er eten ook andere gezinnen van.
Ik denk dat, in die wetenschap, de familieverjaardagen niet zo gezellig waren, dat er mensen worstelden met hun loyaliteit en hun zakelijke verantwoordelijkheid, nogmaals, er eten meer mensen van dat bedrijf! En je daar verantwoordelijk voor voelen strekt je tot eer…en een beslissing nemen hierin kan een hele tijd duren vanwege de impact die het heeft. Men ziet het, voelt het maar wil er niet aan.
Wie ooit nog durft te zeggen dat zaken doen ook puur zakelijk is krijgt met mij te doen. Zaken en emotionele betrokkenheid zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Ook in zaken geef je veel van jezelf, zeker in een familiebedrijf.
Het gebeurt wel eens dat ik mag helpen om een dergelijk dilemma te ontrafelen en uiteindelijk verkoos het familiebedrijf toekomst en continuïteit boven de loyaliteit naar een familielid. Puur drama, want zeker in een familiebedrijf is deze beslissing direct van invloed op je hele privé omgeving. Het druist rechtstreeks in tegen die rare ´bloedband´. Respect voor die moed, ze nemen allemaal deze tragedie mee naar hun thuis…
Tot zover weinig aan de hand zou je denken, de ratio won het van de loyaliteit, de zakelijkheid van het emotionele. Mis! We hebben hier te maken met dat rare ding ´bloedband´. Als je de oorzaken van de problemen weg neemt, raken de bezwaren die hebben geleid tot dit besluit blijkbaar direct buiten beeld. Zeker bij familie, hij of zij had toch ook zijn goede kanten? Eigenlijk net zoiets als stellen die uit elkaar gaan en het dan eigenlijk toch nog wel opnieuw willen proberen…En toch, achteraf is men blij en opgelucht met de beslissing maar realiseert men zich pas wat nu de echte impact is geweest.
Het nemen van deze rationele zakelijke beslissing was weloverwogen en ik merkte dus dat het emotioneel nogal ‘over the edge’ ging. Dat de ‘bloedband’ een bloedbad dreigde te worden. Dat ik op eieren moet lopen omdat ‘bloedband’ iemand de macht geeft om het vertrouwen tussen familieleden emotioneel uit te buiten. Of moet ik zeggen dat iemand niet de competentie heeft om het emotionele buiten de zakelijkheid te houden? En het uitoefenen van macht dus de enige overgebleven optie is?
En natuurlijk vraag ik mij af of je dit kunt voorkomen. En ik denk dat ik het antwoord wel weet. Zoals ik eerder schreef kent iedereen die rare ‘bloedband’, maar niemand kan zeggen wat het nou precies is. En juist omdat het zo natuurlijk en onbewust aanwezig is kan het nooit van tevoren duidelijk zijn wat het achteraf met je doet. Zakelijk versus emotie, vooral hier een lastig dingetje, maar vast niet onoverkomelijk als je beseft dat bloedband twee kanten op werkt. En dat loyaliteit uiteindelijk de ratio weer kan overstijgen. Maar in dit geval dan alleen nog op verjaardagen…
Yvonne